İlkbahar aylarının gelmesi dolayısı ile Mevsimsel artış gösteren MANTAR ZEHİRLENMELERİ hakkında
vatandaşların dikkatli olması gerekmektedir
1. Mantar Zehirlenmesi Nasıl Oluşur?
Doğal alanlarda yetişen ve yapısında zehirli madde bulunan şapkalı mantarların
taze, kurutulmuş veya konserve olarak çiğ veya pişirilerek yenmesi sonucunda
gelişen ve ölümle de sonuçlanabilen ciddi bir zehirlenmedir.
Mantar zehirlenmeleri, özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında yağışların bol
olduğu mevsimlerde görülür.
Ülkemizde doğal alanlarda yetişen zehirli mantarların da bulunduğu
unutulmamalıdır.
2. Mantar Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?
Zehirlenme belirtileri mantarda bulunan zehrin niteliğine göre değişir.
Belirtiler, bazı mantar türlerinin yenmesini takiben 2 saat sonra, bazı mantar
türlerinin yenmesini müteakiben de 6 saat sonra ortaya çıkabilir.
Mantarın yenmesini takiben 2 saat gibi kısa bir sürede zehirlenme belirtilerine
sebep olan mantarların yenmesi durumunda:
• Sersemlik,
• Uykuya meyil,
• Tansiyon düşüklüğü,
• Bulanık görme,
• Yüz ve boyunda kızarma,
• Nabızda artış,
• Ağızda .l tadı,
• Bulantı ve kusma ile
• Terleme görülebilir.
Mantarda bulunan zehirli maddenin özelliğine göre, yendikten 6 saat sonra gelişebilen
zehirlenme belirtileri ise: Bulantı, Kusma, İshal, Ateş, Nabız artışı, Kann
ağrısı ile Daha sonra karaciğer ve böbrek bozuklukları ile bu organların
bozukluklarına bağlı belirtiler şeklindedir. Sonuçta koma ve ölüm de söz konusu
olabilmektedir.
3. Mantar Zehirlenmesi Nasıl Teşhis Edilir?
Hastanın mantar yeme hikâyesi ile zehirlenme bulguları birlikte
değerlendirilerek mantar zehirlenmesi olup olmadığına karar verilmeye
çalışılır.
Yenen mantarın uzman kişilerce incelenmesi de zehirlenmenin teşhisinde yardımcı
olmaktadır.
Ancak, bu konuda yapılacak en doğru hareket, mantar yiyen bir kişide yukarıda
verilen belirtilerin görülmesi hâlinde en yakın sağlık kuruluşuna
başvurulmasıdır.
4. Mantar
Zehirlenmesinin Tedavisi Var mıdır?
Zehirlenmeler konusunda 114 numaralı Ulusal Zehir Danışma Merkezinden bilgi
alınabilir.
Mantar zehirlenmelerinin tedavisi genel olarak meydana gelen zehirlenme
bulgularına yöneliktir.
Ancak, mantar zehirlenmelerinin tedavisine yardımcı olması bakımından, Acil
Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünden (UZEM - Ulusal Zehir Danışma Merkezi)
temin edilecek bir antidot (panzehir) bulunmaktadır.
5. Mantar Zehirlenmelerinden Nasıl Korunulmalıdır?
Zehirlenmelerin önemli bir kısmı esasında çok basit önlemlerle engellenebilecek
niteliktedir.
Bu çerçevede, mantar zehirlenmeleri de çok basit bir şekilde önlenebilecek bir
zehirlenme tipi olup zehirlenmenin engellenmesindeki tek çare de doğal
alanlarda yetişen mantarların kesinlikle yenmemesi; bunun yerine kültür
mantarının tercih edilmesidir.
6. Kültür Mantarları Zehirler mi?
Kültür mantarları bünyelerinde zehirli maddeleri bulundurmadığından bir
zehirlenme görülmesi mümkün değildir.
Ancak, bu mantarların yetiştiği ortam itibarıyla, bazı mikroorganizmalar
mantarların üzerinde bulunabilir. Bu mikroorganizmayla bulaşık mantarların çiğ
olarak yenmesi sonucunda çok hafif mide ve bağırsak şikâyetlerinin
gelişebileceği de unutulmamalıdır. Bunlara ilaveten, mantar alırken ambalajlı
olanlar tercih edilmeli; ayrıca, ambalajda tüketiciyi bilgilendirmeye yönelik
bazı bilgilerin yer aldığı etiketlerin olup olmadığına da dikkat edilmelidir.
7. Mantarlarla İlgili Doğru Olduğu Düşünülen Nelerdir?
Mantarlarla alakalı olarak halk arasında, aşağıdaki belirtildiği biçimde ilmî
değeri olmayan yaygın inanışlar da vardır.
• Yoğurtla yenen mantar zehirlemez.
• Pişirilen mantarda zehir yok olur.
• Sirkeli ve tuzlu suda kaynatmakla mantarın zehri alınır.
• Kurutulmuş mantarın yenmesiyle zehirlenme olmaz.
• Çayırlarda yetişen mantarlar zehirli değildir.
• Mantar koparıldığında rengi değişmezse mantar zehirsizdir; mantarın iç kısmı
mavileşirse bu mantar zehirlidir.
• Ağaçlardaki mantarlar zehirsizdir.
• Zehirli mantar gümüş kaşıkla pişirilirse kaşık kararır.
• Salyangozlar zehirli mantarları yemez
Bu bilinenlerin hiçbiri bilimsel değildir. Halkımız
bu konularda çok dikkatli olması gerekmektedir.